Չիչոտկա

Ուրիշ անվանում՝ ստեփ, որը թարգմանաբար նշանակում է քայլ։ Որպես կանոն չեչոտկան կատարվում է հատուկ կոշիկներով, որոնց ներքևի մասում մետաղյա շերտ է խփված։

Պարի լեգենդ ՝
Ասում են որ եղել են եղբայրներ։ Փոքրիկը հագնում էր հայրիկի կոշիկները եվ ռիտմով քայլում եր, դրանից առաջանում եր և երգ և պար։ Երբ հյուրեր էին գալիս բոլոր փոքրիկները հագնում էին կոշիկները և պարում։ Մեծանոլուն պես պարը տարածվեց և գերմանական սրճարաններում գերեջուր էին խմում և պարում։ Պարում էին թե կանաիք թե տղամարդիկ։

Հիմա արդեն պարը այդքան գործունէություն չունի ինչքան ունեցել է հնում։

Չա չա չա

Պար որը տարածված է Լատինական Ամերիկայում։ Չա-չա-չա պարն ստեղծվել է կուբայացի կոմպոզիտոր Էնրիկե Խորինիի կողմից, մոտաորապես 50ականներին։ Չա-չա-չան հայտնի պար է, որը ժամանակին պարում էին Կուբայի սրճարաններում և փողոցային երեկույթներում։

Շարժումներ և ռիթմ ՝
Երաժշտական չափը 4/4
ռիթմը- 30 հարված րոպեում
Հաշիվը՝ չա-չա 1 2 3, չա-չա 1 2 3 Չա-չա-չա — 5 լատինաամերիկյան պարերից մեկն է։

Հագուստ՝
Համերգներին սրճարաններում հագել են այն հագուստը որը իրենց հարմար է եղել։ Իսկ արդեն մրցումների հագնում են այնպիսի հագուստ որտեղ կերևան ոտքերը ՝քիփ կամ կարճ, քանի որ ժուրին պետք է տեսնի ոտքերի պլաստիկան։ Թևերը կոնքերը նույնպես ցանկալի է որպեսզի լինի բաց կամ քիփ, պլաստիկան նկատելու համար։ Տղաները հագնում են սեև լայն տաբատ և վերնաշապիկ։ Մրցումների շատ կարևոր է միմիկան, այն բնութագրում է պարի իմաստը։

Հունական պար՝ Սիրտակի

Սիրտակի հայտնի հունական պար, որը հատուկ ստեղծվել է 1964թ․ մի ֆիլմի համար։ Սիրտակին ժողովրդական պար չէ, սակայն իրենից ներկայացնում է մսագործների հին՝ հասապիկո պարի կամաց և արագ տարբերակների խառնուրդ։ Սիրտակի պարը, ինչպես նաև Միկիս Թեոդորակիսի կողմից դրա համար գրված երաժշտությունը, երբեմն «Զորբայի պար» են անվանում։ Ֆիլմի լույս տեսնելուց հետո սիրտակին դարձավ աշխարհի ամենահայտնի հունական պարը և Հունաստանի խորհրդանիշերից մեկը։

Հետաքրքիր փաստ հունական պարերի մասին ՝
Երբ պարում են և պարը իրոք լավներ ավանդույթ կար ջարդել ափսեներ, սպիտակ կտորներ պտտել շուրջտ և երգել ազգային երգերը։ Շատերը ասում են որ դա կատարվել է շարը խափանոլու համար, սակայն հաստա պատասղան այդ ավանդույթին չկա։

Երեխայի պես

Բանաստեղծությունը՝
Հացից խռոված երեխայի պես,
Ինչ անեմ-չանեմ, հացին եմ նայում:
Քունս թռցրել, բայց արի ու տես,
Բարձից փախչելով, բարձին եմ նայում:

Ամենքի համար ամեն ինչ արել,
Նստել արածիս վարձին եմ նայում.
Գժված գլուխս ափիս մեջ առել,
Անցած օրերիս դարձին եմ նայում:

Իմ կարծիքը բանաստեղծության մասին և վերլուծություն
Սահյանը իր կյանքի դրվակները վերածում եր բանաստեղծությունների։ Դա իր յուրահատկություններ։ Նրա ասելով նա իրեն կմոռանար եթե մի օր կորչեին իր բանաստեղծությունները։
Ելի կշեշտեմ, որ ինչ համար դատ բանրդ են նրա գործերը։ Համամիտ չեմ նրա հետ, որ մարդ մոռանա իր կյանքի դրվակները, իր մարդ տեսակը երբ կորչեն բանաստեղծությունները։

<<Առանց Ջրի Կյանք չկա…>>

Անհատական նախագիծ

Ջուրը մարդու կյանքի կարևորագույն բաղադրիչներից է: Առավել կարևոր թթվածինը է: Առանց դրա կյանքն ընդհանրապես հնարավոր չէ, առանց ջրի մարդը կարող է ապրել ընդամենը 3-4 օր, բայց առանց սննդի կարող է գոյատևել գրեթե 3 ամիս: Այսպիսով,  պետք է շատ զգույշ լինել ջրի նկատմամբ, քանի որ Երկրի վրա խմելու համար այնքան ջուր չկա, չնայած այն բանին, որ մոլորակի տարածքի երեք քառորդը ծածկված է ջրով: Հայտնի է, որ մեր մոլորակի 70% -ը ծածկված է ջրով, որից քաղցրահամ ջուրը կազմում է 3% (մեծ մասամբ սառցադաշտերի տեսքով), և խմելու համար պիտանի է միայն 1% -ը: Եվ սա, չնայած այն հանգամանքին, որ մարդուն իր կյանքի ընթացքում միջին հաշվով պետք է 35 տոննա խմելու ջուր: Ընդհանուր առմամբ, ջրաբանները առանձնացնում են ջրի 1330 տեսակ: Դասակարգումները կատարվում են ըստ տարբեր չափանիշների. ըստ ծագման, լուծված նյութերի տեսակի և քանակի և այլն:

Պարզվում է՝ ջուրը ոչ միայն կյանք է բերում, այլև տանում է: Ապացուցված է, որ հիվանդությունների ավելի քան 80% -ը փոխանցվում է ջրի միջոցով: Ամեն տարի նման հիվանդություններից մահանում է 25 միլիոն մարդ:

Ջրի դերը մեր կյանքում դժվար է գերագնահատել:

Էկոտուր

Ուղղորդող հարցեր
Մարդկությանը հուզող ինչպիսի՞ էկոլոգիական  հիմնախնդիրներ  գիտեք, թվարկեք…
1․ Երկրագնդի մթնոլորտի և օզոնի շերտի քայքայումը
2․ Երկրագնդի անտառազրկումը
3․ Հողերի վատթարացումն ու էրոզիան և այլն։

2. Ի՞նչ կարծիք  ունեք կենսական  միջավայրի  մասին։
Պառտաոր ենք հետեվել մեր շրջակա միջավայրի մագրությանը։ Օդը ջուրը կեղտոտվելու դեպքում մեժագույն խնդիրներ ենք ունենալու։

3. Որո՞նք  են  առողջ ապրելակերպի սկզբունքները։
Հետևել սննդակարգին։ Պահպանել հիգենան։ Ունենալ ճիշտ ժամանակով քուն։

4. Ինչպիսի՞  թունավոր  նյութեր  կան  օդում, հողում և  ջրում։
Տարատեսակ տարրեր, անպիտան նյութեր, գազեր, փոշի, աղբ։

5. Ո՞րն է համարվում  էկոլոգիապես  մաքուր  սնունդ։
Սնունդ որտեղ չկան թունաքիմիկատներ։

6. Որո՞նք են սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ  հատկությունները։
Սննդանյութերի օրգանոլեպտիկ հատկություններից են գույնը, հոտը, համը և տեսքը։

7. Ի՞նչ  է  <<նիտրատային  աղետը>>։

8. Ո՞րն է համարվում մաքուր խմելու ջուր։
Այն ջուրը, որը չի պարունակում վնասակար նյութեր, չի հոսում կեղտոտ կամ վտանգավոր վայրերում։ Ամենամաքուր ջուրը թորածն է, սակայն այն խմել չի կարելի։ Այնուամենայնիվ, ջուրը պետք է պարունակի որոշակի հավելցումներ՝ ֆտոր, քիմիական այլ միացություններ, տարրեր։

9. Ի՞նչ վնասակար հատկություններ ունի քլորով հագեցած ջուրը։
Տրիքլորմեթանի միացությունների առաջացում, համ և հոտ , ազդեցություն մաշկի և մազերի վրա , ազդեցություն շրջակա միջավայրի վրա , ալերգիայի հնարավոր սադրիչները։

10. Որո՞նք  են  ջրի  ախտոտման  տեսակները։  
Ջրի աղտոտման հիմնական տեսակներից են՝ ածխաջրածինները, մակերևույթային ջրերը, ստորգետնյա աղտոտումը, թթվածնի կլանիչները, մանրէաբանական աղտոտվածությունը, կախված նյութերով աղտոտվածությունը, ջրի քիմիական աղտոտումը, սննդային աղտոտվածությունը։

11. Ի՞նչ  է  թորած  ջուրը,  ինչպե՞ս  են  ստանում թորած ջուր:
Թորած ջուրը թորման եղանակով հանքային աղերից, օրգանական ու անօրգանական նյութերից և այլ խառնուրդներից մաքրված ջուրն է։ Թափանցիկ է, անգույն և չեզոք։ Մաքրման աստիճանը կախված է կիրառման նպատակներից։ Պահում են փակ անոթներում կամ քիմիապես կայուն շշերում։ Թորած ջուրը պիտանի չէ խմելու համար։ Երկարատև օգտագործումը առաջացնում է ստամոքս-աղիքային համակարգի գործունեության խանգարում։

<<Համար մեկ տարրը Տիեզերքում՝ Ջրածին>>

1. Ինչո՞ւ  է   ջրածինը  համարվում   համար մեկ  տարրը  Տիեզերքում…
Ջրածինը կազմում է աստղերի զանգվածի կեսը: Աստղերի ընդերքում՝ ջրածնի ատոմների միջուկներից՝ պրոտոններից սինթեզվում են հելիումի ատոմի միջուկներ, անջատվում է ահռելի քանակներով էներգիա։

2. Ջրածինը համարվում  է  ապագայի վառելանյութ. ինչո՞ւ. …
Մետաղների հետ ջրածինը առաջացնում է հիդրիդներ: Ջրի հետ՝ տալիս են ջրածին, որը հնարավոր է ապագայում օգտագործել որպես վառելիք՝ բենզինի փոխարեն։ Իսկ դա՝ էկոլոգիապես անվտանգ ճանապարհն է վառելիանյութ ստանալու համար:

3․ Բնութագրեք  ջրածին   քիմիական տարրը.   
1․ քիմիական նշանը-H  
2․ հարաբերական ատոմային զանգվածը-Ar(H)=1 
3․ մետա՞ղ է.  թե՞  ոչ մետաղ-ոչ մետաղ
4․ դիրքը պարբերական համակարգում.այսինքն ո՞ր պարբերության և ո՞ր խմբի տարր է-1 պարբերություն, խումբ 1,կարգաթիվ 1
5․  ջրածնի իզոտոպների բաղադրությունը (միջուկի լիցքը. ..,միջուկում պրոտոների          թիվը…,էլեկտրոնների  թիվը,   էներգետիկ մակարդակների թիվը ) —

4․ Ջրածնի  վալենտականությունը և  օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում.գրեք նյութերի օրինակներ և անվանեք
Վալենտականություն- -1
Օքսիդացման աստիճան- +1, -1

5․ Գրեք  ջրածին  պարզ  նյութի բանաձևը և  որոշեք  նրա  հարաբերական մոլեկուլային      զանգվածը` M<sub>r</sub>  և մոլային զանգվածը` M գ/ մոլ
Mr(H₂)=2

6․ Որոշեք   ջրածինը  օդից  ծանր  է,  թե՞ թեթև է,  քանի ՞ անգամ…
Օդից Ջրածինը 14,5 անգամ թեթև է
Ջրածինը թթվածինից թեթև է 16 անգամ

7․ Թվարկեք  ջրածնի  ֆիզիկական  և  քիմիական  հատկությունները, որտե՞ղ են  կիրառում    ջրածինը…
ջրածնի ֆիզիկական հատկությունները
Գազ առանց գույնի, հոտի, համի, դիատոմային մոլեկուլ, եռման կետ, ալման կետը խտությունը ջրի լուծելիություն

8․ Ինչպիսի՞  ռեակցիաների  օգնությամբ  են  ստանում  ջրածինը  լաբորատորիայում  և     արդյունաբերության  մեջ….
Լաբորատոր պայմաններում ջրածին են ստանում որոշ մետաղների և թթուների փոխազդեցությունից:

9․ Ո՞րն  է ջրածնի առաջացրած և Երկրագնդում ամենատարածված բարդ  նյութը, գրեք  այդ  նյութի քիմիական  բանաձևը  և որոշեք  ջրածնի  զանգվածայլն բաժինը տոկոսով  արտահայտած։                         
H2O, H2-11,1%

Ժայռից մասուր է կաթում

Բանաստեղծությունը՝
Կարմիր սարսուռ է կաթում,
Ձորում մշուշ է:
Առուն մասուր է տանում,
Կարմիր սարսուռ է տանում,
Ի~նչ էլ աշխույժ է:
Առուն բարի է այնպես,
Հասկանալի է այնպես,
Այնպես անուշ է:
Նա երկնչում է քարից,
Բայց երբ թռչում է քարից,
Ահռելի ուժ է:
Առուն ինչպես կլռի,
Սերս եկել է ջրի,
Ձեռքինը կուժ է:
Առուն մասուր է տանում,
Կարմիր սարսուռ է տանում,
Աշուն է, ուշ է:  

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

Բնության ո՞ր երևույթն է իբրև անձ ներկայացված (անձնավորված):
Առուն

Բացատրիր տրված փոխաբերությունը /ոչ ուղղակի իմաստով գործածված արտահայտությունը/՝ Ժայռից մասուր է կաթում…
Ժայռի վրա մասուր է աճում ու ցած է ընկնում:

Փորձիր համացանցի օգնությամբ պարզել` որոնք են պատկերավորման միջոցները:
Մակդիր, համեմատություն, փոխաբերություն, նկարագրությունը։

Մայրամուտ

Բանաստեղծությունը՝
Սարն առել վրան ծիրանի մի քող,
Ննջում է կարծես ծաղկե անկողնում,
Անտառն արևի բեկբեկուն մի շող
Ծոցի մեջ պահել ու բաց չի թողնում:
Ժայռի ստվերը գետափին չոքել,
Վիզը երկարել ու ջուր է խմում,
Հովն ամպի թևից մի փետուր պոկել,
Ինքն էլ չգիտի,թե ուր է տանում:
Քարափի վրա շողում է անվերջ
Ոսկե բոցի պես թևը ծիծառի…
Կանգ առ, հողագունդ, քո պտույտի մեջ
Թող մայրամուտը մի քիչ երկարի:  

Հարցեր և առաջադրանքներ՝
Դուրս գրիր բանաստեղծական գեղեցիկ պատկերները:
1․ Հովն ամպի թևից մի փետուր պոկել,
2․ Թող մայրամուտը մի քիչ երկարի:  

2․ Օրվա ո՞ր պահն ես ավելի շատ սիրում: Պատմիր այդ մասին:
Օրվա ամենասիրելի պահը մոտավորապես երեկոյան ժամը 6ն է։ Երբ գնում եմ տատիկիս մոտ երեկոյան պատշկամբում սուրճ վայելելիս, տեսարանով դեպի Արարատս։ Նրա հետ կարծես հոգիս հանգստանում է, զգում եմ ինձ առորյա հոգսերից հեռու։

155-175

Վախեցնել, խոսեցնել, բարկացնել, ապրեցնել, ներել, փրկել, նախանձել, թվալ, փայեցել, բանել, հայտարարել, անել, ցավեցնել, ափսոսել, սիրել, մտածել, ճանաչել, պայթեցնել, խեղդել։

Այն աղավնին հավատարիմ է անսահման։
Չհանձնվող հնդիկներն են կարուցել քաղաքը առտերկրում։

Շատ հետաքրքիր է թիթեռների վրա աչքը պահել։ Նրանք «լռիվ կերպարանափոխությամբ» առաջ գնացող միջատներ են։